Niektórzy naukowcy uważają, że pamięć, jej centralny układ przypomina pisanie w notatniku atramentem. Z początku otrzymujemy świeże, mokre pismo, które jeszcze można edytować i zmieniać, poprawiać. Następnie tusz wysycha i otrzymujemy ostateczny kształt, który już nie będzie podlegał przeobrażeniom. Oczywiście, jak to w toku zapamiętywania i zapominania, z biegiem dni, tygodni, miesięcy, lat niektóre wspomnienia będą bladnąć i na zawsze opuszczą notatnik, inne mimo upływu lat będą wciąż widoczne i silnie nakreślone.
Naukowcy prowadząc badania nad gryzoniami odkryli, że odpowiednio potraktowane neuroprzekaźniki (czy to na wskutek elektrowstrząsów czy podawania specyficznych leków) osłabiają się i wywołują modyfikację w niektórych obszarach wspomnień. Co ciekawe, późniejsza próba przypomnienia sobie danych wspomnień przypominała etap budowania ich od początku. Czyli gryzonie uczyły się od nowa tego, co już znały, lecz nowe środowisko i metody poznawcze sprawiały, że nabywały tą wiedzę w sposób zmodyfikowany. Nowe białka potrzebne do budowy długotrwałych wspomnień, łączą się ze starymi w tak zwanym procesie zagęszczenia. Naukowcy poszli o krok do przodu. Pracowali ze szczurami, które rażono prądem, aby zaprogramować ich pamięć na pewne procedury. Następnie odkryto, że każde odpamiętywanie, czyli przywoływanie z pamięci podlega procesom częściowego odbudowania białka, aby zachować silne i trwałe wspomnienie. Jeśli u szczurów zablokowało się proces odnawiania wspomnień, reagowały one później tak, jakby nigdy się danej cechy nie nauczyły, na przykład nie znały poczucia strachu, czy ryzyka zagrożenia. To badanie zaprzecza temu, co dotychczas wiemy o pamięci. Nie wiadomo jednak jak te eksperymenty przełożą się na to, co można powiedzieć o mózgu ludzkim i naszych procesach związanych z zapamiętywaniem i odpamiętywaniem.
Małgorzata Litwin