Są osoby, o których mówi się, że przydałby im się poradnik pozytywnego myślenia. Z góry wszelkie ambitne pomysły skazują na straty, brak im wiary we własne talenty i umiejętności, preferują bierny tryb życia, nie są skłonni konkurować z innymi ludźmi. Dlaczego pesymiści wypadają gorzej w toku edukacji? Można tu dopatrywać się przyczyn psychologicznych. Według uczonego Bandury na motywację i możliwość osiągania wyników wpływa ocena własnej sytuacji, osiągnięć, analiza dotychczasowych rezultatów i planowanie na przyszłość.
Krótko mówiąc, im lepiej oceniamy swoje siły na ogólnym polu życiowym, tym jesteśmy mocniej zmotywowani aby osiągać wysokie wyniki. Nic więc dziwnego, że tak wielką role odgrywa tu indywidualny wskaźnik optymizmu i pesymizmu danego człowieka. Dla jednej osoby zdobycie 2 miejsca w szkolnym konkursie matematycznym będzie powodem do radości i dumy z własnych osiągnięć. Dla innej kompletna katastrofa, poczucie zawiści i bycia gorszym. Az tak radykalnie można rozpatrywać bardzo wiele mniejszych i większych osiągnięć życiowych. Często jest tak, że osoby z góry źle nastawione do wyzwań postępują w dalszej kolejności dokładnie tak aby spełnił się ich czarny scenariusz. Przykładowo uczennica uważa siebie za beznadziejną z chemii. Ma złe nastawienie do przedmiotu. Na zajęciach czarne myśli nie pozwalają jej skupić się na prowadzonych zajęciach, a na myśl o egzaminie z chemii dostaje gęsiej skórki. Przed samym egzaminem powtarza sobie i innym, że na pewno obleje, nie ma szans zdania. Kiedy otrzymuje kartę z pytaniami nawet nie trudzi się aby dokładnie przeczytać zadania lub przypomnieć sobie poprawne odpowiedzi. Jest to przykład psychologicznego samospełniającego się proroctwa – osoby źle nastawione realizują dobrowolnie scenariusze negatywne dla nich samych.
Małgorzata Litwin